Sznajder Edward Stanisław Marian (1920–1978), działacz sportowy, minister handlu wewnętrznego i usług.
Ur. 29 X w Krakowie, był synem Edwarda (1882–1935), urzędnika kolejowego, oraz Florentyny ze Strasików (1888–1974). Miał siostrę Marię (1912–1978), zamężną za Ludwikiem Tadeuszem Franzem (1918–1976), działaczem gospodarczym, dyrektorem Fabryki Kosmetyków «Miraculum» w Krakowie.
S. uczęszczał do II Państw. Gimnazjum (od r. 1933 II Państw. Liceum i Gimnazjum) im. św. Jacka w Krakowie. Po zdaniu w r. 1938 matury odbył roczne przeszkolenie wojskowe w 20. Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej i uzyskał stopień kaprala-podchorążego. W szeregach tej jednostki walczył w kampanii wrześniowej 1939 r. na Śląsku, a następnie Lubelszczyźnie; wzięty do niewoli, zbiegł i wrócił do Krakowa. Podczas okupacji niemieckiej pracował jako robotnik w składzie materiałów budowlanych, potem konduktor tramwajowy, a od r. 1941 urzędnik w Bauamcie (urzędzie budowlanym). Po zakończeniu wojny podjął pracę w r. 1945 w Krakowie w charakterze referenta w urzędzie pełnomocnika Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów Rządu Tymczasowego oraz Wydz. Przemysłu i Handlu Urzędu Wojewódzkiego. Następnie pracował w Zjednoczeniu Przemysłu Materiałów Budowlanych Okręgu Krakowskiego (od 13 I 1949 Krakowsko-Kieleckie Zakłady Przemysłu Wapienniczego w Krakowie) kolejno jako referent, naczelnik w Wydz. Dyrekcji Finansowo-Administracyjnej, a od r. 1947 dyrektor naczelny. Działał w Klubie Sportowym Zwierzynieckim; był w nim kolejno członkiem Zarządu, komisji rewizyjnej (1946–7) i drugim wiceprezesem (1948–9). W styczniu 1948 wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej, a od grudnia 1948 należał do PZPR. Po włączeniu w r. 1949 Klubu Sportowego Zwierzynieckiego do Zrzeszenia Sportowego «Budowlani» pełnił na początku r. 1950 funkcję prezesa nowo powstałego Związkowego Klubu Sportowego «Budowlani» (od marca t.r. Związkowy Klub Sportowy «Budowlani-Kraków»).
W r. 1950 przeniósł się S. do Warszawy i w okresie 1–28 II t.r. pracował jako dyrektor finansowo-administracyjny Centralnego Zarządu Przemysłu Mineralnego. Od 1 III 1950 do 25 VII 1952 był zatrudniony w Min. Przemysłu Lekkiego na stanowiskach wicedyrektora, a potem dyrektora Dep. Zaopatrzenia i Zbytu. Dn. 11 VIII 1952 został wiceprezesem Centralnego Urzędu Gospodarki Materiałowej. Od 10 VI 1954 pracował w Państw. Komisji Planowania Gospodarczego (od stycznia 1957 Komisja Planowania przy Radzie Ministrów) jako dyrektor generalny, a od 28 VII 1955 zastępca przewodniczącego. Równocześnie od stycznia 1957 był dyrektorem Zjednoczenia Przemysłu Wapienniczo-Gipsowego. Dn. 14 XII 1957 objął funkcję podsekretarza stanu w Min. Handlu Wewnętrznego i od 10 XI 1958 do 19 XI 1966 przewodniczył Radzie Programowej Reklamy; od 9 I 1959 był pełnomocnikiem rządu ds. opakowań i kierował istniejącą od 9 V 1961 do 31 III 1967 Radą ds. Gospodarki Opakowaniami. W dwumiesięczniku „Opakowanie” (1961 nr 4) opublikował artykuł Problematyka opakowań w gospodarce narodowej.
Dn. 23 XII 1961 został S. pełnomocnikiem rządu ds. koordynacji przygotowań mistrzostw świata FIS (Fédération Internationale de Ski) w narciarstwie klasycznym w Zakopanem w lutym 1962. Dwukrotnie (1962 i 1965) był wybierany na prezesa Polskiego Związku Szermierczego. W tym czasie szermierka polska odnosiła największe sukcesy, znaczone medalami Wojciecha Zabłockiego, Jerzego Pawłowskiego, Ryszarda Parulskiego i Egona Frankego, m.in. w r. 1964 na igrzyskach olimpijskich w Tokio. Był pomysłodawcą pierwszego w Polsce sklepu wielkopowierzchniowego i samoobsługowego «Supersamu», otwartego 6 VI 1962 w Warszawie przy pl. Unii Lubelskiej. Odwołany 1 VIII 1963 z funkcji podsekretarza stanu w Min. Handlu Wewnętrznego, S. został ponownie zastępcą przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów. W r. 1964 był delegatem na IV Zjazd PZPR. W miesięczniku „Gospodarka Materiałowa” (1965 nr 1) opublikował artykuł Podstawowe kierunki pracy Rady Gospodarki Materiałowej. Po odwołaniu Mieczysława Lesza został 14 XII 1965 ministrem handlu wewnętrznego w rządzie Józefa Cyrankiewicza. Z kierowania Polskim Związkiem Szermierczym zrezygnował w r. 1967; otrzymał wtedy godność honorowego prezesa Związku. Był w r. 1968 delegatem na V Zjazd PZPR. Z inicjatywy S-a jako ministra utworzono t.r. w Warszawie Domy Towarowe «Centrum», najnowocześniejsze w ówczesnej Polsce placówki sprzedaży detalicznej. Ponownie powołany 28 VI 1969 na ministra handlu wewnętrznego, utrzymał swe stanowisko również w powstałym 23 XII 1970 rządzie Piotra Jaroszewicza (od 29 III 1972 jako minister handlu wewnętrznego i usług). Wybrany na VI Zjeździe PZPR (6–11 XII 1971) na zastępcę członka KC, pełnił tę funkcję do końca kadencji 12 XII 1975. Był inicjatorem Międzynarodowego Kongresu Reklamy Socjalistycznej w Poznaniu (14–17 IX 1972). Artykuły o handlu w kontekście postanowień VI Zjazdu publikował na łamach organu KC PZPR miesięcznika „Nowe Drogi” (Kierunki poprawy pracy handlu wewnętrznego, 1973 nr 9) oraz dwumiesięcznika „Handel Wewnętrzny” (Kierunki zmian na rynku wewnętrznym w dyskusji i postanowieniach I Krajowej Konferencji Partyjnej, 1974 nr 1/2, Handel wewnętrzny w pięcioleciu 1971–1975, 1975 nr 2). Odwołany 28 V 1975 z funkcji ministra, został 30 V t.r. raz jeszcze zastępcą przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów.
W grudniu 1976 wybrano S-a na prezesa Polskiego Związku Piłki Nożnej; w czerwcu 1978 był szefem polskiej ekipy na mistrzostwach świata w Argentynie. Dn. 15 I 1977 został przewodniczącym powołanego wówczas przy Komisji Planowania Zespołu ds. udoskonalenia metod bilansowania paliw, energii i surowców. Od 21 VII 1978 był podsekretarzem stanu w Urzędzie Gospodarki Materiałowej. Pełnił funkcje członka Prezydium Polskiego Komitetu Olimpijskiego oraz członka Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki. Zginął 29 X 1978 w wypadku samochodowym pod Jędrzejowem, został pochowany 3 XI na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w alei zasłużonych (I bocznej). Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1952), Orderem Sztandaru Pracy II kl. (1969), krzyżami: Oficerskim, Komandorskim oraz Komandorskim z Gwiazdą (1974) Orderu Odrodzenia Polski, medalami: 10-lecia i 30-lecia Polski Ludowej, Srebrnym Medalem «Za zasługi dla obronności kraju» i Złotą Odznaką im. Janka Krasickiego.
W zawartym 26 XII 1944 w Krakowie małżeństwie ze Stefanią Joanną z domu Mróz (1922–2009) miał S. synów: Andrzeja Ryszarda (ur. 1946), profesora ekonomii w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, oraz Janusza Romana (ur. 1952), pracownika MSZ.
Cmentarz komunalny Powązki dawny Wojskowy w Warszawie, W. 1989; Mołdawa T., Ludzie władzy 1944–1991, W. 1991; – Kochański A., Polska 1944–1991. Informator historyczny, W. 2000 II, W. 2005 III, W. IV (w druku); Księga jubileuszowa 75 lat PZPN 1919–1994, Kat. 1994 s. 131 (fot.); Księga pamiątkowa Zwierzynieckiego Klubu Sportowego wydana z okazji jubileuszu 40-lecia, Kr. 1961 s. 45 (fot.), s. 49 (fot.), s. 108–10; Łuczak M., Szermierka w Polsce w latach 1945–1989, P. 2002; Zwierzyniecki Klub Sportowy w Krakowie. Monografia historyczna wydana z okazji jubileuszu 50-lecia 1921–1971, Kr. 1973 s. 5, 8, 23, 112 (fot.), s. 113, 121 (fot.), s. 122, 252; – Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949–1970, W. 2000; Marzec 1968 w dokumentach MSW, W. 2009 II cz. 1; Pawłowski J., Najdłuższy pojedynek, W. 1994 s. 142; tenże, Trud olimpijskiego złota, W. 1973 s. 236, 240; Sprawozdanie dyrekcji II Państwowego Gimnazjum im. św. Jacka w Krakowie za rok szkolny 1934/5, 1935/6 i 1936/7, Kr. 1937 s. 13, 31, 54; Sprawozdanie dyrekcji II Państwowego Liceum i Gimnazjum im. św. Jacka w Krakowie za rok szk. 1937/38 i 1938/39, Kr. 1939 s. 37–8; – „Piłka Nożna” 1976 nr 51; „Przegl. Bibliogr. Piśm. Ekon.” R. 16: 1962 z. 1 s. 50, R. 19: 1965 z. 2 s. 132, R. 28: 1974 z. 2 s. 96, z. 4 s. 202, z. 6 s. 299, R. 29: 1975 z. 2 s. 83, z. 4 s. 202; „Życie Gosp.” 1973 nr 39 s. 1, 4; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1978: „Dzien. Pol.” nr 248, „Piłka Nożna” nr 44–45, „Sport” nr 212–213, „Trybuna Ludu” nr 258–262 (fot.), „Życie Warszawy” nr 258–259, 261–262, 270; – AAN: KC PZPR, sygn. 237/XXIII/871; – Mater. Red. PSB: List z USC w Kr. z czerwca 2012; – Informacja syna S-a, Andrzeja Sznajdra z W.
Red.